“Dlaczego wsparcie społeczne jest takie ważne?”

techjulek

• Featured
• 2022-11-01
• korzyści wsparcia, wsparcie, wsparcie społeczne, wsparciespołeczne

Dlaczego wsparcie społeczne jest takie ważne?

Żaden człowiek nie uniknie w ciągu swojego życia wyzwań, zmian, strat, czy kryzysów. Stresowe sytuacje są nieodłącznym elementem codzienności każdego z nas, a to jak sobie z nimi radzimy, zależy nie tylko od przyjętej strategii działania i zdolności do regulowania emocji. Bardzo ważna jest także sieć wsparcia społecznego – w końcu każdy człowiek jest istotą społeczną, a bez pozytywnych relacji z innymi ciężko odczuwać szczęście. Czym właściwie jest wsparcie społeczne i dlaczego ma tak duże znaczenie w obliczu walki z napotykanymi trudnościami? Dowiesz się z naszego artykułu!

Wsparcie społeczne – co to właściwie jest?

Niezależnie od tego, czy czujesz się najlepiej, gdy dookoła Ciebie jest wielu ludzi, czy też wolisz utrzymywać kontakt z garstką osób, jedno jest pewne – relacje międzyludzkie mają duży wpływ na zadowolenie z życia. Wnioski z wielu badań psychologicznych (m.in. Bowbly, 1977) wskazują na to, że kontakty społeczne to jedna z najbardziej podstawowych potrzeb, niezbędna do odczuwania sensu życia.

Spędzanie czasu z innymi na ciekawych dyskusjach czy wspólnych aktywnościach daje wiele satysfakcji i sprawia, że życie jest pełniejsze, ale duże znaczenie ma także pomoc w stresujących sytuacjach. Bliska osoba wysłucha Cię, gdy pokłócisz się z partnerem, doda Ci otuchy przed trudnym egzaminem i poszuka z Tobą wspólnego rozwiązania, gdy zupełnie nie wiesz jak sobie poradzić z jakimś problemem. Dzięki temu czujesz, że jesteś dla kogoś ważny i nie jesteś sam z problemami. Wszystkie te korzyści płynące z relacji to właśnie wsparcie społeczne. 

Wsparcie społeczne a walka ze stresem

Według definicji stosowanej powszechnie w literaturze psychologicznej wsparcie społeczne to wszystkie zasoby otrzymywane od innych ludzi, które mogą być pomocne do poradzenia sobie ze stresem. Może się przejawiać w różnych formach:

• Wsparcie emocjonalne – jego przejawy można zaobserwować w otrzymywanej trosce, miłości, sympatii, szacunku i zrozumieniu.
• Wsparcie informacyjne – można do niego zaliczyć wszystkie informacje i porady, które mogą być pomocne w rozwiązaniu problemu.
• Wsparcie materialne – to m.in. pieniądze, mieszkanie, czy też środki transportu.

Wsparcie społeczne można rozumieć, jako wszystkie istniejące sieci społeczne, które są dostępne w trudnych sytuacjach i mogą pełnić funkcję pomocową. Znaczenie ma nie tylko liczba posiadanych kontaktów, ale także odległość, łatwość i szybkość nawiązywania kontaktu. Jeśli wiesz, do kogo zadzwonić w przypadku nagłej sytuacji i masz się z kim spotkać, by oderwać się od problemów – posiadasz sieć wsparcia społecznego. 

Jeśli jednak czujesz, że brakuje Ci wsparcia wśród bliskich osób, to pamiętaj, że nie jesteś sam – wielu życzliwych ludzi jest gotowych udzielać pomocy w takiej sytuacji! Istnieją organizacje, do których możesz się zgłosić o pomoc – jedną z nich jest Sieć Przyjaciół Zdrowia Psychicznego. 

Jakie korzyści daje wsparcie społeczne?

W jaki sposób otrzymywane wsparcie społeczne wpływa na dobrostan psychiczny? Psychologowie proponują dwa wyjaśnienia tego zjawiska:

• Wpływ bezpośredni – posiadana sieć wsparcia zapewnia poczucie przynależności, co wpływa korzystanie na organizm i psychikę. Sam fakt posiadania osób, które są gotowe wysłuchać Twoich problemów, przynosi pewną ulgę – nawet jeśli ciężko znaleźć rozwiązanie problemu. 
• Wpływ buforowy – w tym ujęciu kontakt z osobami, które udzielają wsparcia w obliczu doświadczanych problemów, pomaga zwalczać konsekwencje stresu i pomaga lepiej zrozumieć swoje położenie w trudnej sytuacji. 

Zjawisko wsparcia społecznego jest tematem wielu badań, a analiza ich wyników wskazuje na to, że posiadana sieć wsparcia zmniejsza podatność na stres (Kim i in., 2006). Może nawet zmniejszyć liczbę objawów zespołu stresu pourazowego, który jest wynikiem traumatycznych doświadczeń! (Drikzwager i in., 2009). 

Jednak same dobre zamiary nie wystarczą – aby wsparcie społeczne przyniosło pozytywny skutek, musi być dopasowane do potrzeb osoby, która znajduje się w trudnej sytuacji. W niektórych przypadkach najlepiej sprawdzi się wsparcie emocjonalne, które może się przejawiać po prostu w obecności, a innym razem najważniejsze może być wsparcie informacyjne, które pomoże odnaleźć drogę do rozwiązania problemu.

Natomiast nieproszona rada spłycająca problem lub „wsparcie z urzędu”, czyli grzecznościowe słowa otuchy od znajomego, który wcale nie chce poświęcić swojego czasu i uwagi na głębsze wysłuchanie – przyniosą skutek odwrotny od oczekiwanego. 

Grupy wsparcia – dlaczego pomoc od nieznajomych często daje lepsze efekty?

Wsparcie społeczne jest niezwykle istotne, a człowiek, który jest niezrozumiany lub nie ma się do kogo zwrócić w obliczu problemów, czuje się społecznie wyizolowany. Może to prowadzić do ciągłego odczuwania stresu, wystąpienia objawów depresji, a nawet pojawienia się myśli samobójczych! 

Prawdopodobnie między innymi dlatego, duże znaczenie mają także grupy wsparcia, nazywane także grupami wzajemnej pomocy. Zyskały ogromną popularność na całym świecie, a ich efektywność jest duża, pomimo tego, że nie jest to wsparcie profesjonalne. Pierwsza grupa wsparcia, która odniosła sukces to Anonimowi Alkoholicy, działający od 1935 roku. Wszyscy członkowie tego stowarzyszenia zmagają się z podobnym problemem, dzięki czemu czują się lepiej rozumiani. Ponadto, obserwacja członków, którzy już wygrali walkę z nałogiem sprawia, że rośnie nadzieja i poczucie kontroli nad sytuacją. 

Pozytywny wpływ na psychikę, który płynie z działania grupy Anonimowych Alkoholików sprawił, że aktualnie można znaleźć wiele lokalnych sieci wsparcia. Skupiają one przede wszystkim osoby, które łączy wspólny nałóg, zaburzenia psychiczne, problemy w małżeństwie lub ciężka choroba. Każdy, kto czuje się niezrozumiany i uważa, że wsparcie uzyskiwane od bliskich jest niewystarczające, może stać się uczestnikiem grupy wsparcia, która ma na celu walkę z danym problemem. 

Organizacje oferujące wsparcie psychiczne

Wsparcie psychiczne można także uzyskać w wielu organizacjach, które działają telefonicznie lub internetowo. Jedną z nich jest Sieć Przyjaciół Zdrowia Psychicznego, w której empatyczni opiekunowie wspierają zgłaszających się podopiecznych. Nie jest to pomoc specjalistyczna, ale dodatkowa sieć wsparcia, dla wszystkich osób, które czują się niezrozumiane, odizolowane lub napiętnowane chorobą. Niezależnie od tego czy potrzebują jednorazowej rozmowy w kryzysowej sytuacji, czy też borykają się z przewlekłymi problemami – w Sieci Przyjaciół zawsze znajdą wsparcie! 

Co ciekawe, okazuje się, że w wielu przypadkach wsparcie uzyskiwane od nieznanych osób może być bardziej efektywne, niż to, które oferuje rodzina lub przyjaciele. Dlaczego? Psychologowie przypuszczają, że w kontakcie z przypadkową, nieznajomą osobą znikają obawy przed oceną i bariery przed wyrażaniem swoich emocji – łatwiej więc o szczerą rozmowę. Obcy, życzliwy człowiek nie ma żadnych oczekiwań, nie patrzy przez pryzmat przeszłości i nie wykorzysta chwil słabości. Ponadto, brak wspólnych powiązań w życiu prywatnym niweluje ryzyko ujawnienia intymnych myśli czy przeżyć wspólnym znajomym. Wsparcie od nieznajomej, obiektywnie patrzącej osoby pomaga uzyskać świeżą perspektywę na problemy i może sprawić, że nagle pojawią się zupełnie nowe pomysły na wyjście z trudnej sytuacji. 

M. Gulik

Bibliografia:

1. Czapiński J., (2017), Psychologia szczęścia, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa
2. Sęk H., Cieślak R., (2004), Wsparcie społeczne, stres i zdrowie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
3. Zimbardo P., Gerrig R., (2012), Psychologia i życie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa